Zgodnie z najbardziej podstawowymi kryteriami wyboru amunicja powinna być niezawodna, powtarzalna i… tania, a kiedy wymagają tego okoliczności – skuteczna. Fiocchi proponuje strzelcom szereg różnych naboi 9 mm Luger. Co wybrać? Warto przeanalizować ofertę i dostosować zdefiniowane przeznaczenie amunicji do konkretnych zadań, które przed nią postawimy.
Fiocchi Munizioni została założona w 1876 roku w Lecco (północne Włochy) przez księgowego Giulio Fiocchi. Po stu latach działalności w Europie, w 1980 roku jego prawnuk Carlo Fiocchi zbudował Fiocchi of America w Springfield w stanie Missouri. Obecnie duża część produkcji firmy powstaje w USA.
Historia naboju 9x19 mm Parabellum (na rynku amerykańskim częściej nazywanego Luger) sięga przełomu XIX i XX wieku. Został zaprojektowany przez niemieckiego konstruktora broni George'a Lugera w 1902 roku i szybko potwierdził przyjęte założenia koncepcyjne – przede wszystkim swoją efektywność i potencjał w rozwoju konstrukcji broni. II wojna światowa i armia niemiecka rozpowszechniła jego zastosowanie, a obecnie jest najbardziej popularnym nabojem do celów bojowych, służbowych i cywilnych na świecie. Popularność determinuje badania i prace projektowe, w efekcie których firmy z ponad 70 krajów oferują różne, czasami bardzo ciekawe rozwiązania.
Każdy nabój opuszczający dobrą fabrykę ma określone parametry balistyczne warunkujące jego zachowanie w broni, w momencie strzału, w locie i w celu. Najczęściej producent podaje typ i masę pocisku, energię, prędkość, czasami ciśnienie maksymalne, które jest krytyczną wartością dopuszczającą nabój do użytku w konkretnej broni. Aby osiągnąć określony skutek konstruktorzy odpowiednio manipulują poszczególnymi elementami naboju. Jednym z istotnych czynników, o których najczęściej niewiele wiemy, jest rodzaj prochu i jego granulacja, a ma to olbrzymi wpływ na dynamikę spalania. Proch bywa różny, co można wyraźnie zobaczyć w nabojach Fiocchi 9 mm Luger.
Classic Line, General Purpose
Podstawowym rodzajem amunicji w klasyfikacji Fiocchi jest tzw. Classic Line. Pełnopłaszczowy pocisk 115 i 124 gr jest w pełni zgodny ze specyfikacją NATO. Warto zwrócić uwagę, że prędkość i energia podawane w oficjalnych tabelach są dla tych dwóch pocisków niemal identyczne, pomimo dużej różnicy mas. Oczywiście inna będzie krzywa balistyczna i opad cięższego pocisku 124 gr. Zmniejszenie masy w takim samym mosiężnym płaszczu osiągnięto przez wybranie niewielkiej ilości ołowiu z części dennej. W ten sposób przesunięto również środek ciężkości do przodu. Praktycznie nie ma to żadnego znaczenia, ale czasami przy dłuższych lufach warto brać to pod uwagę. Zastosowanie militarne amunicji FMJ nie wynika ze szczególnych właściwości pocisku, ale z przyjętych teoretycznych założeń względnego humanitaryzmu balistyki końcowej na polu walki.
9 mm Luger 115 gr FMJ (Full Metal Jacket Bullet)
Energia v2 567 J
Prędkość v2,5 380 m/s
9 mm Luger 124 gr FMJ (Full Metal Jacket Bullet)
Energia v2 563 J
Prędkość v2,5 375 m/s
Naturalnym uzupełnieniem natowskich naboi 115 i 124 gr jest nabój poddźwiękowy FMJ przeznaczony do broni wyposażonej w tłumik dźwięku. W naboju osiągnięto rozsądną wartość prędkości przy relatywnie znacznym obniżeniu energii. Zawsze amunicja subsonic jest kompromisem ze względu na graniczną prędkość dźwięku. Pocisk jest znacznie dłuższy i ma płaszcz miedziany ze względu na większy ciężar właściwy miedzi w porównaniu do mosiądzu. Przy tak dużej masie (158 gr) nie możemy oczekiwać od tego naboju płaskiej krzywej balistycznej – powinien być używany zgodnie ze swoim przeznaczeniem – do broni wytłumionej na stosunkowo niedużych dystansach.
9 mm Luger 158 gr Subsonic FMJ (Full Metal Jacket Bullet)
Energia v2 459 J
Prędkość v2,5 300 m/s
Top Target Line, Training
Amunicja treningowa Fiocchi z linii Top Target dopełnia podstawowy pakiet nabojów 9x19 mm Luger. W założeniu jest to amunicja o standardowej masie pocisku 124 gr, nieco obniżonej prędkości i energii. Zrezygnowano z pełnego płaszcza i poddano rdzeń procesowi miedziowania (platerowania). Nie wiadomo jakiej technologii użyli w Fiocchi, ale efekt jest znakomity (warstwa 130 μm). Efekt jest na pewno dobry dla lufy.
Drugim, niebagatelnym atrybutem naboju jest zastosowanie spłonki nazwanej LeadLess. Nie zawiera ona ołowiu, rtęci, a produkty spalania nie są żrące i nie powodują erozji stali. Można potraktować to jako wątek ekologiczny w produktach firmy i sprawę zbagatelizować, jednak jest to amunicja treningowa – zużywa się jej, a przynajmniej powinno zużywać, duże ilości. Pomijając broń, to co wdychamy na zamkniętych strzelnicach, pomimo najlepszych wentylacji często możemy sami zaobserwować w zaskakującej postaci.
9 mm Luger 124 gr RNCP (Lead Round Nose Copper Plated) LeadLess Primer
Energia v2 490 J
Prędkość v2,5 350 m/s
Top Defence Line, Duty
Top Defence Line jest linią produktów Fiocchi przeznaczonych dla służb i działań w sytuacjach krytycznych. Jest to grupa naboi zaprojektowana do specyficznych warunków strzelań i podporządkowana kryterium skuteczności rażenia celów w różny sposób. Ze względu na cenę nie jest to amunicja do normalnego treningu, ale należy z niej strzelać, jeśli chcemy ją mieć w magazynku. Zwiększona prędkość, energia, różna masa pocisków, dynamika strzału, automatyka przeładowania i balistyka będą inne niż w standardowej amunicji zgodnej ze specyfikacją NATO lub treningowej. Wszystkie naboje Defence Line są zabezpieczane lakierem przed wilgocią i wodą.
Pierwszym nabojem z linii Top Defence jest 124 gr FMC. Zgodny z nabojami w standardzie NATO, ale różniący się od typowych pełną osłoną z płaszcza miedzianego, z dnem włącznie. Przyjmuje się, że pociski z pełnym płaszczem Full Metal Case mają nieco inną balistykę wewnętrzną. W lufie nie ulegają deformacji na skutek ciśnienia wywieranego na miękką część denną pocisków FMJ. Prawdopodobnie tak jest, ale bardzo trudno ocenić, jaki to ma wpływ na cokolwiek w stosunkowo małym naboju 9x19 mm Parabellum i czasami w bardzo krótkiej lufie. Natomiast całkowicie zamknięty pocisk ma zasadnicze znaczenie w balistyce końcowej. Nie ulega deformacji i nie fragmentuje w celu, pozostawia stosunkowo czysty przestrzał i może zachować jeszcze całkiem sporo energii na dalszą drogę. Warto o tym pamiętać – nie każda przeszkoda potrafi zatrzymać pocisk FMC.
9 mm Luger 124 gr FMC (Full Metal Case Bullet) ZP (ZetaPi Primer)
Energia v2 578 J
Prędkość v2,5 380 m/s
Jednym ze sztandarowych produktów 9 mm Fiocchi jest lekki i szybki pocisk FMJTC BLACK MAMBA. Pocisk ciekawy i zaprojektowany w sposób przemyślany. Ołowiany rdzeń jest całkowicie zamknięty w pełnym płaszczu. Stożkowy kształt znacznie zwiększa przebijalność. W sposób oczywisty nie ma to znaczenia w przypadku kamizelki kuloodpornej, ale ma istotny wpływ na skuteczność strzału np. w warunkach zimowych, w których pocisk musi pokonać czasami wiele warstw różnych tkanin aby dotrzeć do ciała. Lekkie wgłębienie wierzchołkowe nie narusza ciągłości płaszcza, jest tylko dołkiem na czubku, którego zadaniem jest wymuszenie deformacji i gwałtowne wytracenie energii w tkankach miękkich. A Czarna Mamba ma co wytracać – jej energia to 614 J. Pocisk nie fragmentuje w celu, w którym powinien pozostać i można przyjąć, że jest po prostu bardzo humanitarny.
9 mm Luger 100 gr FMJTC (Full Metal Jacket Truncated Cone Bullet) BLACK MAMBA
Energia v2 614 J
Prędkość v2,5 435 m/s
Kolejnym nabojem z serii Top Defence (dawniej definiowanej jako Special Line) jest lekki 93 granowy EMB GREN MAMBA. Zielona Mamba różni się od Czarnej zasadniczo, nie tylko ekologiczną spłonką ZetaPi i bezołowiowym rdzeniem. Wspólne jest jedynie założenie określające zachowanie pocisku w celu. EMB jest pociskiem z pełnym rdzeniem w otwartym odwróconym płaszczu (zakryte dno) i niewielkimi nacięciami powodującymi „rozłożenie” bez fragmentacji mosiężnych blaszek w miękkich tkankach. Zadaniem twardego rdzenia jest penetracja warstw lub przeszkód, a części ekspansywnej – kontrolowana deformacja, zwiększenie obszaru oddziaływania i przekazanie energii. Obie mamby w sposób maksymalny powiększają tzw. jamę chwilową w tkankach powodując znaczne obrażenia wewnętrzne, najczęściej o wiele gorsze od typowego postrzału. Ma to oczywiste znaczenie dla oceny względnej mocy obalającej naboju.
9 mm Luger 93 gr EMB (Expansion Monoblock Bullet) ZP (ZetaPi Primer) GREEN MAMBA
Energia v2 556 J
Prędkość v2,5 430 m/s
Zdecydowanie najciekawszym nabojem w linii obronnej Fiocchi jest TER 124 gr. Pocisk jest odwrotnie pełnopłaszczowy z zakrytym dnem i monolitycznym rdzeniem uzupełniającym pełny obrys klasycznego pocisku Round Nose. TER jest przeznaczony do strzelań w pomieszczeniach zamkniętych. Firma określa zachowanie pocisku po trafieniu jako plastyczną deformację teleskopową. Należy mniemać, że rdzeń wykonany ze stosunkowo miękkiego stopu i dobrze scalony z płaszczem ulega odkształceniu bez fragmentacji. Duża część energii zostaje pochłonięta przez sam materiał pocisku. Problem rykoszetów jest nieprawdopodobnie skomplikowany. Próby jego precyzyjnego zdefiniowania są trudne i często muszą sprowadzić się do badań doświadczalnych w uproszonych i teoretycznie określonych warunkach. TER wygląda dobrze, prawdopodobnie najczęściej zachowuje się zgodnie z oczekiwaniami. Czy zawsze? Raczej nie całkiem bym mu ufał.
9 mm Luger 124 gr TER (Total Enclosed Reverse Bullet) ZP (ZetaPi Primer)
Energia v2 bd J
Prędkość v2,5 375 m/s
Firma Fiocchi obecnie przeprowadza radykalne porządkowanie swojej oferty. Wprowadziła generalny podział na linie i opracowała spójny system identyfikacji graficznej poszczególnych produktów. Proces zmian jest w trakcie, dlatego przy wyborze amunicji warto dokładnie sprawdzić dane techniczne nabojów nie sugerując się opakowaniem. Warto wybrać do poszczególnych zadań właściwą amunicję zgodną z naszymi oczekiwaniami.
- Michał Maryniak -
Polish